Rozwód jest bardzo zróżnicowanym zjawiskiem społecznym, które zawsze generuje intensywne emocje i wiele bólu. Przez ostatnich kilkanaście lat liczba rozwiązanych małżeństw urosła na tyle, że pod wieloma względami przestał to być już temat tabu. Rozwód stał się naturalnym rozwiązaniem w sytuacji, gdy różnice lub konflikty między małżonkami okazują się zbyt duże. Wciąż, niestety, często pomija się jedną kwestię – to, w jaki sposób sytuacja to oddziałuje na dzieci rozwodzących się małżonków. Opisujemy szerzej temat rozwód a psychika dziecka i podpowiadamy, kiedy warto udać się z pociechą po pomoc psychologiczną.
Rozwód oczami dziecka – co ono przeżywa?
Zawsze w przypadku decyzji o zakończeniu małżeństwa rodzice powinni zastanowić się nad tym, jak rozwód wpływa na dziecko. Potomkowi towarzyszyć może szerokie spektrum emocji, zależne m.in. od jego wieku, stopnia rozwoju i charakteru. Należy zdać sobie sprawę z tego, że rozwód może być dla dziecka swoistym końcem świata. Chodzi o świat zastany przez nie, taki, który zna od urodzenia i dotychczas nie wyobrażało sobie tego, że może on wyglądać w inny sposób. Maluch może odczuwać nie tylko smutek, lecz też złość, a nawet poczucie winy za zaistniałą sytuację oraz lęk co do tego, jak teraz będzie wyglądać ich życie. Ważna jest też kwestia „rozwód a dzieci w różnym wieku”. Starsze dzieci częściej mają już na tyle wykształconą dojrzałość emocjonalną oraz wystarczającą wiedzę, aby łatwiej oswoić się z nową sytuacją, podczas gdy młodsze mogą zupełnie nie rozumieć tego, co się wokół nich dzieje.
Najczęstsze skutki psychologiczne rozwodu u dzieci
Każda sytuacja jest inna i powinna być rozpatrywana indywidualnie, lecz można wyróżnić najczęstsze skutki psychologiczne rozwodu u dzieci, które mogą doprowadzić do sytuacji, w której niezbędne okaże się wsparcie psychologa dziecięcego. Zalicza się do nich m.in.:
- Zmiany w zachowaniu dziecka (np. agresja lub wycofanie społeczne)
- Trudności w koncentracji i nauce
- Bunt u starszych dzieci (np. sięgnięcie po alkohol, ucieczki z domu)
- Moczenie nocne u młodszych
- Problemy ze snem
- Brak zainteresowania dotychczasowymi pasjami
W kontekście długofalowym wpływ rozwodu rodziców na dziecko może być brzemienny w skutkach na całe dalsze jego życie. Istotnym zmianom może ulec postrzeganie samej instytucji małżeństwa i związków międzyludzkich. W dorosłości mogą wystąpić problemy z zaufaniem partnerowi lub z otwarciem się na drugą osobę. Osoby takie są też bardziej narażone na różnego rodzaju problemy emocjonalne, np. depresję. Wsparcie po rozwodzie rodziców na terenie Warszawy oferuje ZINTEGROWANI Centrum Diagnozy i Terapii.
Jak wspierać dziecko w trakcie i po rozwodzie?
Najprostszą i najbardziej ogólną poradę, jaką można dać rozwodzącym się rodzicom, zastanawiającym się, jak pomóc dziecku po rozwodzie, jest to, aby nie zapominali o swoich pociechach mimo trudnej sytuacji i poświęcali im swój czas oraz uwagę. Ważne jest, aby dawni małżonkowie byli w stanie współpracować ze sobą w temacie dalszego wychowania i unikali konfliktów oraz nadmiernych negatywnych emocji. Dziecko powinno odczuć, że mimo zmiany sytuacji, wciąż jest kochane przez oboje rodziców i wciąż może na nich liczyć. Dobrze też, aby nie ukrywać samego faktu rozwodu i w sposób adekwatny do jego wieku oraz rozumienia świata tłumaczyć mu to, co się wydarzyło oraz przez jakie zmiany przechodzi rodzina. Pomocne może być też zapewnienie bezpieczeństwa w postaci nowych, stabilnych rutyn – np. harmonogramu odwiedzin przez drugiego z rodziców. W każdej z takich sytuacji może pomóc psycholog dziecięcy, który zapewnia wsparcie zarówno dziecku, jak też samym byłym małżonkom. Takie podejście może sprawić, że gdy ostatecznym rozwiązaniem dla małżeństwa jest rozwód rodziców, skutki dla dziecka zostaną zminimalizowane.
FAQ
Jak pomóc dziecku po rozwodzie?
Najlepszą formą pomocy dziecku po rozwodzie jest zgodność i współpraca rodziców w kwestii dalszego wychowania i kontaktów z dzieckiem. Nie należy utrudniać spotkań z byłym współmałżonkiem lub wykorzystywać rozwodu do tego, aby zniechęcić pociechę do drugiego z rodziców. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub problemów, najrozsądniej udać się po pomoc do psychologa.
Czy rozwód może nie zaszkodzić dziecku?
Tak, rozwód nie musi być szkodliwy dla dziecka. Kluczowe jest odpowiednie zadbanie o pociechę przez oboje rodziców – poświęcenie mu uwagi, otwarta komunikacja, unikanie konfliktów, a także zadbanie o jego stan emocjonalny i poczucie bezpieczeństwa. Wiele potencjalnych problemów emocjonalnych dziecka wiąże się bowiem nie z samym faktem rozwodu, lecz tym, co następuje po nim i w jaki sposób wyglądają dalsze relacje jego rodziców.
