PTSD - Zintegrowani

PTSD
ZINTEGROWANI Centrum Diagnozy i Terapii

PTSD (z ang. Post-Traumatic Stress Disorder, czyli zespół stresu pourazowego) to zaburzenie psychiczne, które rozwija się u niektórych osób po przeżyciu lub byciu świadkiem traumatycznego wydarzenia.

Rodzaje zdarzeń, które mogą prowadzić do PTSD obejmują:

poważne wypadki, katastrofy
napaść fizyczna lub seksualna
nadużycia, w tym znęcanie się nad dziećmi lub przemoc domowa
narażenie na traumatyczne zdarzenia w pracy
poważne problemy zdrowotne związane z chorobą
doświadczenia związane z porodem, takie jak utrata dziecka
śmierć kogoś bliskiego
działania wojenne

PTSD wpływa na codzienne funkcjonowanie i może utrzymywać się przez długi czas, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowane i leczone.

Objawy PTSD

W większości przypadków objawy zespołu stresu pourazowego pojawiają się w pierwszym miesiącu po traumatycznym zdarzeniu. Zdarza się, że objawy mogą pojawić się dopiero po kilku miesiącach lub nawet latach.

Niektórzy ludzie z PTSD doświadczają długich okresów, w których ich objawy są mniej zauważalne, po których następują okresy, w których objawy się nasilają. Inni ludzie mają stałe, ciężkie objawy. Konkretne objawy PTSD mogą się znacznie różnić u poszczególnych osób.

PTSD charakteryzuje się czterema głównymi grupami objawów:

Ponowne przeżywanie

Unikanie

Negatywne zmiany w nastroju i myśleniu

uczucie odłączenia emocjonalnego od innych
izolacja i wycofanie
rezygnacja z aktywności, które wcześniej sprawiały przyjemność
poczucie winy, wstydu lub bezwartościowości
negatywny nastrój
trudności w przypomnieniu sobie szczegółów traumatycznego wydarzenia

Nadmierne pobudzenie (uczucie „bycia na krawędzi”)

nadmierna czujność i stałe poczucie zagrożenia
drażliwość
wybuchy złości
problemy ze snem (bezsenność)
trudności z koncentracją
zachowania autodestrukcyjne

PTSD u dzieci

PTSD może dotknąć zarówno dzieci, jak i dorosłych. Dzieci z PTSD mogą mieć podobne objawy jak dorośli, takie jak problemy ze snem i niepokojące koszmary.

Podobnie jak dorośli, dzieci cierpiące na PTSD mogą także stracić zainteresowanie czynnościami, które kiedyś sprawiały im przyjemność, oraz mogą mieć takie objawy fizyczne, jak bóle głowy i brzucha.

Inne objawy, które można zauważyć u dzieci cierpiących na PTSD, to m.in.:

Przyczyny PTSD

Nie każdy, kto przeżyje traumatyczne wydarzenie, rozwija PTSD. Czynniki ryzyka obejmują:

intensywność i charakter traumy (długotrwałe przeżycia traumatyczne)
nadużycia w dzieciństwie
predyspozycje genetyczne i biologiczne
brak wsparcia społecznego po traumie
współwystępujące zaburzenia, np. depresja lub lęk
wykonywanie pracy, która może narażać na zdarzenia traumatyczne (np. służba wojskowa, ratownik medyczny)
nadużywanie alkoholu lub narkotyków

Czym jest złożone zaburzenie stresowe pourazowe (complex PTSD)?

Complex PTSD to rodzaj PTSD. Może dotknąć osoby, które doświadczyły długotrwałej lub powtarzającej się traumy.

Jakie są objawy CPTSD?

Osoby cierpiące na complex PTSD mają objawy PTSD oraz objawy dodatkowe, w tym:

silne emocje i trudności z ich kontrolowaniem
trudności z powrotem do normalnego funkcjonowania
samookaleczenia i myśli samobójcze
poczucie winy, bezwartościowości, wstydu lub porażki
problemy z utrzymaniem zdrowych relacji — niektórzy ludzie całkowicie unikają związków, podczas gdy inni angażują się w związki przemocowe
trudność w zaufaniu innym ludziom
objawy fizyczne, takie jak przewlekły ból, przewlekłe zmęczenie i zespół jelita drażliwego
uczucie bycia we śnie lub niebycia we własnym ciele lub otoczeniu (dysocjacja).

Co jest przyczyną złożonego zaburzenia stresowego pourazowego?

Complex PTSD może być spowodowane przez każdy rodzaj długotrwałej traumy. Zazwyczaj obejmuje sytuacje, w których ofiara ma niewielką kontrolę i nie jest w stanie uciec. Długotrwała trauma może mieć szereg skutków, które prowadzą do CPTSD.

Badania wykazały jednak, że osoby, które doznały traumy w pierwszej dekadzie swojego życia, są bardziej narażone na rozwój CPTSD, podczas gdy osoby, które doświadczyły traumatycznych wydarzeń później w życiu, są bardziej narażone na PTSD.

Doświadczenie powtarzającej się traumy może prowadzić do poczucia zagrożenia w kontaktach z innymi ludźmi. Utrudnia to zaufanie innym i zdrową komunikację. Jest to szczególnie prawdziwe, jeśli trauma ma miejsce w dzieciństwie, ponieważ może zakłócić rozwój ważnych emocjonalnych i społecznych umiejętności i zachowań.

Ponadto dziecko może uważać, że trauma jest jego winą, co prowadzi do długotrwałego poczucia wstydu. Dziecko, które dorasta w rodzinie stosującej przemoc, może nie mieć okazji nauczyć się, jak właściwie radzić sobie z emocjami.

Wspomnienia traumatyczne nie są przechowywane w mózgu w taki sam sposób jak inne wspomnienia. Może to prowadzić do niewyjaśnionego cierpienia i innych objawów emocjonalnych i fizycznych.

Do rodzajów sytuacji traumatycznych, które mogą powodować złożone PTSD, zalicza się:

Jak diagnozować PTSD?

Diagnoza PTSD wymaga oceny psychologicznej i szczegółowego wywiadu klinicznego. Specjalista analizuje objawy, ich czas trwania oraz wpływ na codzienne życie pacjenta.

Wywiad kliniczny:

Specjalista przeprowadza szczegółową rozmowę o traumatycznym wydarzeniu, które mogło spowodować PTSD. Wywiad obejmuje pytania o doświadczenia pacjenta, emocje związane z traumą, reakcje na przypomnienia o wydarzeniu oraz funkcjonowanie po traumie (praca, relacje, codzienne obowiązki). Analizowane są także czynniki ryzyka, takie jak wcześniejsze traumy, wsparcie społeczne i predyspozycje genetyczne.

Ocena objawów:

Diagnoza PTSD wymaga obecności objawów z czterech grup, trwających co najmniej miesiąc i znacząco wpływających na życie pacjenta:

- powracające przeżywanie traumy (flashbacki, koszmary, natrętne wspomnienia).
- unikanie bodźców związanych z traumą.
- negatywne zmiany w myśleniu i emocjach (np. poczucie winy, obojętność emocjonalna).
- pobudzenie psychiczne (np. drażliwość, problemy ze snem, nadmierna czujność).

Narzędzia diagnostyczne

Do diagnozy PTSD oraz cPTSD psycholog stosuje Międzynarodowy Kwestionariusz Traumy (ITQ).

Ocena współistniejących zaburzeń:

PTSD często współwystępuje z depresją, zaburzeniami lękowymi, uzależnieniami czy zaburzeniami osobowości. Dlatego ważna jest diagnoza różnicowa.

Kiedy warto szukać pomocy?

Leczenie PTSD

Główną formą leczenia PTSD oraz Complex PTSD jest długoterminowa psychoterapia w bezpiecznym otoczeniu. Pomaga to nauczyć się reagować na objawy i traumatyczne wspomnienia oraz odzyskać zaufanie do innych i nawiązać zdrowe relacje:

Psychoterapia:

Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) skoncentrowana na traumie: pomaga zmieniać negatywne wzorce myślowe, uczy jak ciało reaguje na traumę i stres.
Terapia przedłużonej ekspozycji: uczy, jak radzić sobie z traumatycznymi wspomnieniami w bezpiecznym środowisku.
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing): polega na przepracowaniu wspomnień traumy podczas wykonywania serii ruchów gałek ocznych, co pomaga mózgowi lepiej przetwarzać wspomnienia.
Terapia dialektyczno–behawioralna (DBT): koncentruje się na nauczaniu pacjenta umiejętności regulacji emocjonalnej, skuteczności interpersonalnej, tolerancji na stres i uważności. Jest to szczególnie ważne u pacjentów z CPTSD.

Farmakoterapia:

Leki przeciwdepresyjne (np. SSRI) są często stosowane w celu zmniejszenia objawów lękowych i depresyjnych.

Wsparcie społeczne:

Grupy wsparcia i rozmowy z bliskimi mogą pomóc w procesie zdrowienia.

PTSD lub CPTSD to poważne, ale możliwe do wyleczenia zaburzenie, które wymaga profesjonalnej pomocy i odpowiedniego podejścia terapeutycznego. Wczesna interwencja zwiększa szanse na poprawę jakości życia.

Umów wizytę